De jonge smidsdochter uit 1885 blijkt nogal zeldzaam

Zomaar gevonden
Tussen enig oud papier vond ik, jaren geleden, een drukwerkje van de firma Hoveker te Amsterdam dat de benaming boek nauwelijks meer verdient aangezien er delen van het omslagje waren vergaan en ook de eerste bladen aan de hoeken slijtage en ontbrekende stukjes vertonen.

Het was dan ook alleen vanwege de twee kleurenplaatjes — één op de voorzijde, het andere achterop — dat ik heb besloten het werkje maar even opzij te leggen. Tijdens het uitzoeken, dezer dagen en weken, van heel veel drukwerk uit meer dan vier decennia, vond ik het 'boekje' met de titel De jonge Smidsdochter van Theodoor Matthijs Looman terug. Hoewel de plaatjes nog in goede conditie zijn, valt niet meer te zien wie het boekje heeft gedrukt. Verder dan Druk v. J.B. kom ik niet meer, de rest is weggesleten.

Toch wil ik u de beide plaatjes van dit product niet onthouden, vooral omdat ik op internet de mededeling vond dat er slechts in twee bibliotheken ter wereld nog een exemplaar van deze uitgave aanwezig is. Indien men daarmee slechts publiekelijk toegankelijke boekenverzamelingen bedoelt, kan dat best juist zijn. Nu blijkt dat ik er ook nog een exemplaar van in mijn privé-bibliotheek heb, is dat er in ieder geval weer ééntje meer. Verder werd gemeld dat er in 1885 twee drukken van zijn verschenen, waarbij de naam van de uitgever was voorzien van een Umlaut op de O in de eerste lettergreep.

____________

Afbeeldingen

1. Voorzijde van het stichtelijke boekje uit 1885: De jonge Smidsdochter.

2. Achterzijde van hetzelfde drukwerkje.

Een klein juweel in kleine oplaag over Wolffgang Fugger

Uitzonderlijke vondst
Dezer dagen vond ik tussen de opruimingsboeken van een — speciaal, door mij veelvuldig bezocht — antiquariaat in mijn woonplaats een oblong boekje dat direct de aandacht trok door het uiterlijk:


Het is niet zo dat de mensen van de boekwinkel in kwestie niet zouden kunnen waarderen wat er in het inmiddels 41 jaar oude — want in maart 1968 verschenen — maar tegelijkertijd splinternieuwe, boekje te vinden is over het leven en werk van de befaamde kalligraaf, en-nog-zo-veel meer, Wolffgang Fugger (ca. 1515-1568). Met name over diens Ein nutzlich und wolgegrundt Formular Mancherley schöner Schriefften.
Maar ook antiquaren moeten, heden ten dage meer nog dan voorheen, paal en perk stellen aan de thema's en de hoeveelheden boeken die in het pand in kwestie kunnen worden uitgestald, en zo gebeurt het af en toe dat er zich tussen de opruimingsboeken meer dan de gebruikelijke en deels weliswaar aantrekkelijke uitgaven, een bijzonderheid bevindt.

Bijzonderheden
Het 32 pagina's tellende werkje waaraan alle mogelijke aandacht is besteed, is uitgekomen in een oplage van in totaal 275 exemplaren, waarvan er 25 zijn gedrukt op de papiersoort Medival Demy, de resterende 250 op het papier dat bekend is als Abbey Mills Text. Gebonden is het boekje in Porridge paper, en de manier van binden vindt zijn oorsprong in zestiende eeuws bindwerk van slap vellum. Het formaat is 21,8 cm x 17,2 cm.
De tekst in het binnenwerk is — afgezien van de inleiding — gerealiseerd in de zestien punts Monotype Bembo met een spatie van twee punten. De illustraties zijn afkomstig uit de eerste editie van Fuggers in de tekst genoemde writing-book, en konden worden gereproduceerd met toestemming van de Trustees of the British Museum, en die welke afkomstig zijn uit de volgende editie konden worden overgenomen door de toestemming, verleend door de Director of the Victoria and Albert Museum.
Het boekje is gedrukt en gebonden in the Department of Printing, Camberwell School of Art and Crafts, London. Verantwoordelijk voor het project is Michael Gullick, third year Graphic Design.
____________
Afbeeldingen
1. Voorplat van het boekje uit 1968.
2. Illustratie uit de tweede editie, die is verschenen in de periode tussen 1597 en 1605, uitgebracht door Catharina Dieterich. Ten opzichte van de eerste editie uit 1553 — uitgegeven te Nürnberg door Valentin Geissler in 1553 — zijn er enkele wijzigingen aangebracht.

De maand juni in beeld en tekst uit een Kalender voor 1937

Tijdens één van mijn nagenoeg dagelijkse bezoeken aan het centrum van de Stad, waarbij ik zelden voorbijga aan een bepaald antiquariaat waarvan de medewerkers met enige regelmaat — en soms zelfs (werk)dagelijks — de kratten en/of dozen met afgeschreven boeken aanvullen, vond deze oude rot uit het vak er heden nog weer diverse boeken en ander drukwerk welke hij niet uit eigen ervaring kende of zelfs van het bestaan ervan ooit op enigerlei wijze had kennisgenomen.

Vandaag was de oogst aan gedrukte werken en werkjes die me een halve euro per stuk gingen kosten, relatief groot: bijna twintig stuks. Daartussen bevond zich eveneens het boekje Zeitglöcklein, Ein Kalender für das Jahr 1937 mit Bildern aus einem niederdeutschen Stundenbuch der hessischen Landesbibliothek, ingeleid door Karl Esselborn, en uitgegeven door het Bibliographische Institut A.G. te Leipzig.
Omdat we nu in de maand juni leven, heb ik uit dat boekje de illustratie bij die maand in het jaar 1937 (hierboven) overgenomen en tevens de daarbij behorende tekst op de tegenoverliggende pagina hieronder in facsimile afgedrukt, opdat niet alleen de fraaie illustratie, maar tevens de fraaie letters uit die tijd nu tot hun recht zullen komen.

De zwarte lijst van het Vaticaan: De Index van verboden boeken — tweedelige documentaire op tweede Duitse net

De verboden vrucht literatuur
De opening van de geheime archieven van het Vaticaan met betrekking tot de Inquisitie en de Index-congregatie van 1998 bieden inzicht in de meest belangrijke processen die door het Vaticaan zijn gevoerd sedert de uitvinding van de boekdrukkunst.


Die zwarte lijst, kortweg Index genoemd voor — Index librorum prohibitorum — werd overigens ook binnen het Vaticaan nietaltijd even serieus genomen. Zo beschrijft de Britse auteur Graham Greene (1904-1991) in zijn memoires een ontmoeting met Paus Paulus VI, die aan de auteur toevertrouwde dat van al diens boeken hem The power and the glory nog het meest had kunnen bekoren. Op de reactie van de auteur dat dit boek op de Index stond, deed de paus daarover nogal laconiek.
De prikkeling van het verbodene speelt vanzelfsprekend in brede kringen een zodanige rol dat juist dagene wordt gelezen dat door het zich als waakhond over moraal en zeden beschouwend instituut wordt verboden.


Over de index is dit jaar een tweedelige documentaire gemaakt, die door het tweede publieke Duitse net op het beeldformaat 16:9 zal worden uitgezonden: Index — Die schwarze Liste des Vatikan, waarvan het eerste deel op uw beeldscherm thuis te zien zal zijn op dinsdag 7 april 2009, 's avonds tussen 22:45 uur en 23:30 uur. Een herhaling volgt in de nacht op woensdag, vanaf 01:50 uur.
Het tweede deel wordt op woensdag 8 april uitgezonden, eveneens 's avonds, maar dan tussen 22:15 uur en 23:00 uur.
Wie meer informatie vooraf wil, zij verwezen naar dat onderdeel van de ZDF-website waarop één en ander te vinden is.
____________
Afbeeldingen
1. Wolf von Lojewski tijdens de opnamen voor de documentaire in Rome.
2. Bekendmaking van al datgene waarvan katholieken — en als ze in Rome de macht hadden — eveneens alle andere mensen geen kennis mogen nemen.